Regeneracja dysku SSD

Po długim użytkowaniu SSD można zaobserwować spadek jego wydajności. W niniejszej poradzie przedstawiam sposób jak przywrócić dawną sprawność dysku i zachować wszystkie dane na nim zawarte. Testy przeprowadziłem na leciwym już dysku SSD A-DATA 32 GB, na którym po wykonaniu regeneracji zaobserwowałem przyrost wydajności w benchmarku ATTO rzędu 30-50% w zapisie i ok. 15% w odczycie(zarówno ATTO jak i HD Tune). Cała operacja zajęła mniej niż godzinę, zapraszam do czytania.

Im więcej tym lepiej. Wyniki przed i po regeneracji.

Co będziemy potrzebować:
WERSJA BEZPIECZNA – kopia zapasowa wykonana przez Acronis.

• 2 pendrive lub CD
• Nośnik, na który zgramy kopię zapasową SSD

WERSJA NIESPRAWDZONA – kopia zapasowa wykonana przez Parted Magic(czyt. od pkt. 7)

• 1 pendrive
• Nośnik, na który zgramy kopię zapasową SSD

Tworzenie kopii zapasowej partycji/nośnika do regeneracji:

1. Pobieramy i instalujemy program Acronis True Image w wersji próbnej(30dniowa o ograniczonej funkcjonalności).
   
2. Uruchamiamy aplikację, a następnie przechodzimy do zakładki Tworzenie kopii zapasowych i odzyskiwanie.
   
3. Wybieramy kopia zapasowa dysku i partycji. Możemy się przełączyć do trybu dysku i wybrać nośnik SSD do skopiowania. Należy pamiętać o skopiowaniu również ukrytej partycji systemowej 100MB o ile pojawia ona się ona na liście dostępnych.
   
4. Klikamy: Utwórz kopię zapasową i czekamy na wynik pracy programu(kopia 27GB zajęła około 10-15 minut).
   
5. Gdy będziemy regenerować partycję systemową należy się zaopatrzyć w nośnik startowy Acronis, aby móc przywrócić kopię plików. W tym celu wybieramy z menu: Utwórz nośnik startowy. Kreator krok po kroku przeprowadzi nas przez proces instalacji dysku startowego.
   W ostatnim etapie wybieramy pendrive lub nośnik CD/DVD, który posłuży nam do uruchomienia programu po formatowaniu SSD.
   
6. Nośnik po utworzeniu bootowalnej wersji Acronis wyjmujemy – posłuży nam w późniejszym etapie do przywracania kopii zapasowej plików

Tworzenie bootowalnego pendrive/CD  oraz uruchomienie formatowania zerowego dysku

1. Teraz pobieramy PARTED MAGIC; to dystrybucja Linuxa z programami do odzyskiwania danych, formatowania dysku, sprawdzania jego witalności etc. Pakiet możemy ściągnąć ze strony producenta lub poprzez program UNetbootin, który nie tylko pobierze nam obraz systemu, ale nagra na USB w postaci nośnika bootowalnego:
   
   Pakiet Parted Magic pozwala na wykonanie kopii zapasowej nośnika(Disk Cloning), ale niestety nie sprawdzałem tej funkcjonalności, dlatego zalecam Acronis True Image, z którego korzystałem kilkukrotnie z pozytywnym rezultatem(jeśli jednak chcesz z niego skorzystać musisz zamontować inne partycje, w tym celu kliknij na ikonkę dysku obok:
   
2. Aby zminimalizować ryzyko pomyłki i sformatowania innego dysku niż SSD można po wyłączeniu komputera odpiąć inne dyski twarde niż SSD. Uruchamiamy ponownie komputer oraz w BIOSie zmieniamy kolejność ładowania nośników na USB czy CD jako pierwszy:
   
   Aby zmienić kolejność naciśnij „+” lub „-” na wybranej pozycji.
   
   Aby zapisać zmiany naciśnij F10 i OK.
3. Uruchomi nam się pakiet Parted Magic – pojawi nam się najpierw screen diagnostyczny, z którego wybieramy 32 bitowy pakiet oprogramowania. Następnie zacznie ładować sterowniki co może potrwać dobre kilka minut.
   
4. Po załadowaniu systemu pojawi nam się linuksowy pulpit przystosowany tak, aby użytkownicy Windows nie mieli problemów z jego obsługą 🙂 . Klikamy na ikonkę Erase i uruchamiamy kreator formatowania dysku.
   
5. Wybieramy odpowiedni nośnik, a następnie typ formatowania na „zerowanie”, które polega na nadpisaniu zerami całą zawartość dysku. Dyski SSD posiadają Wear–Leveling – mechanizm, który ma zadanie przedłużyć żywotność dysku i tylko funkcja: „Internal Secure Erase” pozwoli przywrócić napędowi „fabryczną” wydajność. W skrócie za formatowanie odpowiada kontroler /aplikacja dysku i to ona przeprowadza zerowanie. Wybieramy ostatnią opcję programu:
   UWAGA! Na starszych dyskach SSD można skorzystać z wipingu(zerowania sektor po sektorze metodą 'dd’). Dla SSD na chipsecie Sandforce i nowszych, dużo lepsze efekty uzyskamy poprzez Secure Erase.
6.  W kolejnym kroku podajemy dysk, który zostanie wyzerowany i zatwierdzamy wybór. Od tego momentu odzyskiwanie danych z tego nośnika będzie niemożliwe!
7. Po zakończeniu zerowania wychodzimy z systemu klikając w menu paska zadań „Logout”, a następnie „Restart”.

Przywracanie kopii zapasowej

1. Wyjmujemy nośnik z dystrybucją Linuxa Parted Magic i montujemy z Acronis True Image.
2. Postępujemy zgodnie z zaleceniami programu. Z poziomu innego systemu operacyjnego przywracanie partycji wygląda następująco:
   1. Przechodzimy do zakładki Tworzenie kopii zapasowych i odzyskiwanie.
      
   2. Wybieramy ostatnio utworzoną kopię z listy kopii zapasowych i klikamy: Odzyskaj.
      
   3. W nowym oknie dla kopii zapasowych partycji systemowej KONIECZNIE klikamy „Pokaż główny rekord startowy” i zaznaczamy obie pozycje: Główny rekord startowy oraz dysk lokalny C: i klikamy Odzyskaj. Bez rekordu startowego nie uruchomi się Windows i będzie trzeba skorzystać z konsoli ratunkowej (polecenie fixmbr). Jeśli dysk będzie niewidoczny należy go sformatować uprzednio(prawoklik Mój Komputer -> Zarządzaj -> Zarządzaj dyskami. Formatujemy z wielkością sektora 4kB(4096 bajtów).
      
   4. Kopia została przywrócona, w BIOSie należy zmienić ustawienia bootowania na dysk SSD jako pierwszy.

Artykuł powstał przy współpracy z firmą Seagate – producentem wydajnych dysków SSD.

Przeczytaj też: 25 porad odnośnie przyspieszania i wydłużania życia dysku SSD (aktualizacja lipiec 2013)

Słowa kluczowe: naprawa dysku ssd